جمیڑیءِ روکپت
منیر احمد بادینی
بہر3 : سُہب
سُہب ءَ ناشتہ ءُ نیاری ءَ پد مری مولاداد اَھت۔
آ وتی ریش نہ ساھتگ ات کہ آئی کلکانی سر ءَ پُٹ گیشر ودی اتاں کہ نوں چہ دور ءَ درا بوتاں ، بلے چہ آئی پوشاک ءُ مشہدی پاگ ءَ پدر بُوگ ءَ ات کہ آ گْوستگیں شپ ءَ آرام ءِ سر ءَ واب شتگ ات ءُ آئی واب پیلو بوتگ اَت کہ بگیر چرائی ریش ءَ آئی اندگہ درائیں بدن ءَ ڈول ءُ ڈول تازگ تازگ ءُ صاف درا بوت۔ آ مدام بزیں رنگ کارمرز کرت، بزیں سبز،بزیں کشونی سُہر ءَ بزیں و انگڑی ءُ آ مدام بگیر چہ جراباں کئوش پادا کرت ءَ آئی نیپگ ءِ کرنچ مدام پشتی نیمگ ءَ جنوک بوتاں کہ آئی شلوار ءِ کرنچ تاں آئی گوڈاں سر بوتاں ، آئی گْور ءَ آئی صدری مدام مان اَت کہ مان اَت۔
نوں کہ من آئرا دیست تو من ءَ آئی آیگ دوست بوت کہ مارا یک چیزے ءِ شوھاز یکجاہ کرتگ ات کہ من حیال کرت کہ اگاں من ءَ انگریز جرنیلے ءِ جنین آدم ءِ نبشتونکیں کتاب ءِ شوھاز مہ بوتیں تو من تیاب ءُ بندر ءَ چے ءَ پہ اھت اوں ؟ ءُ اگاں من تیاب ءَ مہ اھتین اوں تو منی پجّاروکی گوں میر مولاداد چون بوت؟ پمیشاکتاب ءِ شوھاز مارا یکجاہ ءُ تپاک کرتگ ات ءُ نوں وت میر مولاداد ءَ حب زرتگ اَت کہ اگاں اے کتاب دست بہ کپ اِیت، تو آ ھم ایشرا وان اِیت چی ءَ کہ وتی کسانی ءَ آ چہ کیچ ءِ اسکولے ءَ پنچ جماعت ونتگ اَت بلے پدا وتی وانگ ءَ یلہ داتگ ات ءُ پدو پد تیاب ءَ اھتگ اَت کہ تیاب ءِ مردمانی ھاتر ءَ باز گران انت کہ آ برزگیں ھندوجاھاں برواں ! پمیشا میر مولاداد پد و پد برتر کرت ءُ جمڑی ءَ اھت کہ جمڑی ءِ پیروز گیں آپ ءِ نزینک ءَ بُوگ ءِ وتی یک تھام ءُ چسے ات۔ تیاب ءِ مردم مید انت ءُ ماھی گیر کن اَنت، آیانی گرجوشی نیست، آنکہ آ کدی کدی گُرّ اَنت ءُ ترند باں بلے پدا یکدم چو آپ ءَ سرد باں ، ءُ آ کدی چہ آپ ءَ دور نہ رواں چو کہ چہ آپ ءَ دور بُوگ آیانی مرک بہ بیت، من ءَ مولاداد گْوشتگ ات کہ مید دریاءِ توک ءَ انکس نہ تُرس اَنت کہ انکس سرام آیاں ھشکیں ڈگار ءَ کئیت ءُ یک روچی میر مولاداد من ءَ گْوشتگ ات کہ من آئی ھمے ھبرانی سر ءَ باز سک کھند اِتگ ات کہ مید ءَ شپ ءَ پہ مِس کنگ ءَ آئی جنین ڈن ءَ بارت چی ءَ کہ ھشکی ءَ مید تُرس اِیت، کہ وتی جنین ءِ ھمرائی ءَ ڈنّ ءَ روت۔۔۔
وت میر مولاداد میدے نہ ات بلکنا آئی پس چہ برزگ ءِ کوھان ادا آباد بوتگ اَت کہ پشت ءَ آئی قوم ءُ قبیلہ یے ات ءُ آ وتی ٹک ءِ مزن ات پمیشا میر گْوشگ بوت کہ اُدا برز کوھانی تہ ءَ آیانی لہتیں کشک ھشکیں ڈگار اتاں بلے پدا آئی پس ءَ چے حیال اھتگ اَت کہ آ وتی میتگ ءَ ھشکیں ڈگار یلہ داتگ ات ءُ تیاب سر ءَ اھتگ ات ءُ وتاک بوتگ اَت کہ ادا پر وت یکدارے گپتگ اَت کہ ماھی ءِ واپار ءَ کنت۔۔۔۔
بلے گوں میدان کاروبار کنان آئرا وار نہ وارت چی ءَ کہ اُدا برز گیں کوھانی تہ ءَ وتی ھشکیں ڈگارانی سر ءَ نندوک آ وت ءَ را میرے حیال کرت کہ اداد ھر ساعت ءَ آئرا کار کنگی کپت ءُ میدانی گپّان گوش دارگی کپت!
پمیشا میر مولاداد ھم چو وتی پس ءَ آزات حیالیں مردمے ات کہ آئرا ھم ماھی ءِ واپار دوست نہ ات ءُ آ ھم لوٹ اِت کہ گوں مزنیں مردمان ننداِیت ءُ نوں آ میدانی بارو ءَ گپ جت تو زانگ بوت کہ بندر ءَ تیاب ءَ نندوکیں مید ءُ ماھی گیرانی وتی یک دود ءُ ربیدگ ءُ نفسیاتے ات کہ آ ڈنی مردمانی وس ءَ چہ ڈن ات کہ ڈنی مردم چہ کوھانی برزگ ءَ ھشکیں ریک ءُ تلاران چہ آئیگان تیاب ءِ سر ءَ وت ءَ را گوں میدان ھم رنگ نہ کرتاں کہ نوں میدانی وتی یک جتائیں ڈول ءُ رسم اتاں آنکہ ایشی چہ برزگ ءِ آباتی ءَ جتائیں ذاتے نہ اتاں کہ یک زبان ءَ یک پیمیں پچ ءُ پوشاک ءَ دود ءُ ربیدگی ڈیل ءُ ڈول کرتاں بلے آ چہ تیاب ءَ برزگ ءَ ھر مردم ءَ ڈنی مردم ھیال کرتاں ، پمیشامیر مولاداد تیاب ءِ سر ءَ میدانی حاصیں نفیسات ءِ حوالگ ءَ گپ جنان بشکھندگ بوت ءُ گْوشت کہ بچار واجہ کار پرے میدان من ھم ڈنی مردمے اوں ؟
مید جنگ ءُ چوپ کنوکیں مردم نہ اتاں ، آ وت ءَ را سک سکین زاہ داتاں ءُ کوکار جگّا باز کرتاں بلے کدی وت ءَ را نکسان نہ داتاں چی ءَ کہ دریاءِ شکار ءَ زندگ بوگ ءِ وتی جہد ءِ تہ ءَ پر ایان کم موقعہ ھست اَت کہ آ وت ءَ را ایدگہ چیزانی تہ ءَ دور بداتین اَنت۔ پمیشا آ چپ اتاں ، وتی کار ءَ کرتاں ، وتی لیکو ءُ زھیرونکاں جتاں ءُ کدی کدی وت ءَ را زاہ داتاں کہ آیانی زاہ ءُ دژماناں گوشدارگ ءَ پد مردم نہ زانت کہ غصہ بکرتیں یا کہ بہ کھند اِتیں ۔۔
میر مولاداد آیانی مسکرہ ءَ زبان دراجی ءِ گپان گوں من کرت تو منی لاپ چہ ھندگ ءَ درد کرت کہ آیانی زبان سک گران بلے سک شیرکن اَت ءُ آ گوں وت ھنچشیں گپ جتاں چو کہ ایدگرانی سر ءَ مزنیں احسانے بکناں چوکہ یک ماھی گیرے وتی جانشواں گْوشتگ اڑئے بچکاں ! شما چے ءَ پہ اِد ءَ ھشک نندوک اِت، برواِت کار بکن اِت۔ زاناں کہبگ ئے ناں دہ روہ وراِت بلے کار کنگ ءِ وھداں شمئے دست ءَ پاد پرشتگ اَنت۔ گاتہ پرئے! بزاں شمارا زورگ ءُ حکومت ءِ دست ءَ دیگ لوٹ اِیت ، ادا جیل ءَ قہبگے مالوم بیت کہ کار چے ءَ گْوشاں ؟ شما نہ زان اِت کہ لاپ لوٹ اِیت ۔ اوئے بچکاں ! پادا اِت کار کن اِت۔۔۔۔ نہ کہ ھشکیں نان ءِ لنککے ھم شمئے بہت ءَ نہ انت۔۔۔۔
میر مولاداد میدانی گپاں باز پہ شری کُرت ءَ من کھنداِتاں ءُ پدا من ءَ حیال اھت کہ گواچنی ایش پہ میر مولاداد مشکل ءَ گرانیں کارے ات کہ آ گوں میدان بہ نشتیں ءُ ماھی بہ گپتیں … نہ …نہ میر مولاداد ءَ حدا پہ دگہ چیزے پیدا کرتگ ات۔ میر مولاداد یک دگہ چیزے بوگ لوٹ اِت ءُ من ءَ میر مولاداد ءِ ھمے واب ءُ واھگ دوست اتاں ۔
مروچی سہب ءِ میدانی سر ءَ لہتیں گپ جنگ ءَ پد من میر مولاداد ءَ وتی گْوستگیں واب ءِ ھال دات تو آ کھنداِت ءُ من آئرا گْوشتگ کہ من سکّ وش اوں کہ آ زندگ ءُ سلامت منی دیم ءَ اوشتوک انت۔
’’من نہ مراں ۔۔۔ میر مولاداد گْوشتءُ یک زرئے چُپی ءَ رند گْوشت،
من مراں ضرور بلے چُش زوت نہ مراں ‘‘
’’تو کدی مہ مر‘‘ من گْوشان بوت۔ ’’تو شرین مردمے ئے تو جمڑّی ءِ تاریخ ءَ زان ئے، تو ایدگہ مردمان حال دئے، تو اے حاک ءَ گوں مہر کن ئے، تو جمڑی ءِ حاک ءَ وتی چمانی سرمگ کن ئے، پمیشا من نہ لوٹاں کہ تو بمر۔ تو زندگ ببو۔ چی ءَ کہ گْوستگیں شپ ءَ منی دست تئی مشہدی پاگ ءَ رسینتاں بلے تو ترند ترند گام زوران ات ئے کہ من ءَ موقع نہ رست کہ من تئی پاگ ءَ بہ گپتیناں ءُ ترا وتی نیمگ ءَ تیلانک بداتین کہ پدا تئی پاد چہ ڈگار ءَ سستاں ءُ تو چہ منی چماں زیان بوت ئے ءُ من یک چیگانٹے جت!
من دیست کہ میر مولاداد ءِ چم تر بوتاں ۔ پمیشکا نہ کہ آ منی واب ءِ تہ ءَ وتی مرک ءَ دیستگ ات بلکنا پمیشا کہ آ منی دل ءِ اوماناں ، مارشت کرتگ ات ءُ آئرا بلکنا اولی وار مارشت بُوگ ءَ ات کسے آئرا مارگ ءَ اِنت، کسے آئی بارو ءَ پکرکرتگ ات ءُ کسے آئی دل ءِ لہڑگاں پوہ بوتگ اَت۔۔۔۔ زند ءِ تہ ءَ دومیانی دل ءِ لہڑگ ءُ حبانی قدر کنگ زند ءِ مزنیں نیکی یے ات کہ اچ ایشی گیشتر نیکی دنیا ءِ تہ ءَ نیست ءُ بلکنا اچ ایشی گیشتر وشی دنیا ءِ تہ ءَ نیست، اے دراج، تچک، کشادگ ءُ چہ بنی آدم ءِ وس ءَ ڈن دنیا ءِ تہ ءَ ایوک ءَ وتی ھمزات ءِ یعنی بنی آدم ءِ ڈکھ ءُ درداں مارشت مردم ءَ وش کنت نہ کہ جلاکیں روچانی نور ءُ برزیں کوھانی تلار پیمیں زند ءِ درد ءُ ڈکھ ءُ جاک و کنٹگ مردم ءَ سک مونجا ءُ ملور کناں ، بلے وھدیکہ مردم ایدگرانی درداں مارشت کنت تو آئرا وتی جند ءِ بار ءَ گرانی سُبک لگ اَنت۔۔۔
پمیشا میر مولاداد ءَ یک وشی یے مارشت بوان آت کہ من پرائی وتی وابانی تہ ءَ پریشان و مونجا بوتگ اَت اوں ۔
من میر مولاداد ءَ چاراِت ءُ وش بوتاں کہ آ زندگ ات آنکہ منی واب سک ترسناک اتاں ، پمیشا آئی ھوش ءَ چپ کنگ ءَ پر من گْوشت۔
’’مروچی کتاب ءِ پٹ ءُ پول ءَ کجا روگی انت؟‘‘
من دیست کہ میر مولاداد تاں دیر یک مزنیں دمی ءَ ھچ گپ جت نہ کُرت، چو کہ آئی دل ءَ ھچ گپ ءُ ھچ ھبرے در مئیت۔۔۔۔آئی درائیں گپ آئی چمانی تہ ءَ بیاھاں ءُ مچ بباں !
رند ءَ آئی ارسانی یک تْرمپے آئی کلکانی ھڈ ءِ سر ءَ یکدم اوشتگ ءَ پد ریڑھ کنان آئی ریش ءِ ٹالین اسپیتین مودانی تہ ءَ اڑاِت کہ میر مولاداد وتی مشہدی پاگ ءِ تہ ءَ ایشرا پاک کنان گوں وتی کانگریں ءُ پلوتگی ئیں توار ءَ گْوشت۔
’’تو ھر جاہ لوٹ ئے من گوں تو کایاں ، تو گْوش ئے کہ تو چرے کوہ ءَ جمپ بجاں من جناں ، تو لوٹ ئے من وت ءَ را زر ءِ تہ ءَ دور بہ دیاں ، من وت ءَ را دور دئیاں ، تئی حکم بہ بیت واجہ کار!‘‘
نوں منی واری ات کہ من پہ چشیں وپاداری ءَ بگریہاں ، بلے من وتی ارسان داشت ءُ منی لُنٹ کرار کرار سران بوتاں کہ میر مولاداد ایشرا زانت کہ من بنی آدم ءِ ھمے کسان کسانیں مارگ ءُ مارشتانی سر ءَ گُڑ اِتاں کہ ھمے آدم زات کہ نام لوٹ اِیت ، دولت لوٹ اِیت ، عزت لوٹ اِیت ، طاقت لوٹ اِیت ، بلے آ چہ بنی آدم ءِ ھمے نازرکیں مارشتاں چہ زہر انت کہ وھدے ھمے نازرکیں مارشت آئرا زوران تو آوت ءَ را چہ زمین ءَ چست حیال کنت کہ کس مذہبی تجربگے، کسی دگہ ازم ءُ صوت ءَ سازے آئرا انکس برز چہ ڈگار ءَ نہ زوراِیت چو کہ بنی آدم ءِ ھمے نازرکیں حیالانی بانزلاں بال کنان آ چہ وت ءَ ، چہ دنیا ءَ چہ ہر چیز ءَ برز ءَ بالا بیت، چوکہ آ وتی انسان گری ءِ گڈی ئیں مزّل ءَ رس اِیت۔۔۔
’’میر مولاداد چے گوئشاں ، اے زند چنکس مزنیں رازے ءُ ماں چنکس کسان ایں ، چنکس گْونڈ ایں ، چنکس ترسوک ایں ، چنکس بزدل ایں ، چنکس ناپاک ایں ، چنکس گناہ گار ایں ، بلے دوئمی نیمگ ءَ … خیر میر مولاداد کتاب ءِ بارو ءَ نوکیں حال؟‘‘
’’کتاب ءِ بارو ءَ ھما جنکّ ءَ خبر انت کہ لہتیں روچ ساری ءَ اد ءَ اھتگ ات گوں دوئیں ورنایاں چو کہ من ترا حال داتگ ات کہ آ مئے تیاب ءِ سبزیں سرکک ءِ نسل ءِ زیانی سر ءَ پٹ ءُ پول کنان اتاں ۔ ءُ زی من ءَ جمڑی ءِ تحصیلدار نذیر حال داتگ کہ ھمے ٹولی یکوارے پدا آیگ ءَ انت۔‘‘
’’کدی؟‘‘ جست کرت۔
’’باندا پوشی، چی ءَ کہ اے جنکّ امریکہ بوتگ ات ءُ ھما شپ اد ءَ ھمے کتاب ءِ سر ءَ بازین گپ بوت اِتاں کہ من گوں آیان انکس دلگوش نہ بوتاں ، بلے اے ٹولی بیت، چوکہ تحصیلدار نذیر گْوشگ ءَ ات کہ آ باندا پوشی پدا کایاں کہ بلکنا اچ آیاں مارا گیشتر مالوم داری بہ رس اِیت۔‘‘
من چپ بوت چو کہ من ءَ دگہ حیالے بئیت۔۔۔
’’نوں کجا برواں ؟‘‘ من جست کرت ءُ پدا میر مولاداد گْوشت۔
’’مروچی ھچ جاھے روگی نہ انت چی ءَ کہ مروچی من اِد ءَ ریسٹ ھائوس ءِ تہ ءَ پرتو اسپیتین’ پمفلٹ‘ ماھی گرادگ ءُ شر کنگ ءَ اوں ، تو کدی اسپیتین پمفلٹ وارتگ واجہ کار!‘‘
من زانت کہ مروچی میر مولاداد ءِ ھچ جاھے روگ ءِ تب نہ ات پمیشا من چپ بوت اوں ۔
پدا داد جان اھت کہ میر مولاداد آئرا چیزے پرمات ءُ آ در شت۔
ماں ریسٹ ھائوس ءِ برآمدگ، کاپر ءِ چیرا نندوک اتاں کہ تحصیلدار نذیر وتی پک اپ ءِ تہ ءَ اھت ءُ گوں من ءُ گوں میر مولاداد دست دات۔ بلے چرآئی ڈول ءَ ھنچش خبر کپت کہ آ باز ھولکی ءُ تلواری ات۔
’’گوں تو کارے ھست میر مولاداد۔‘‘
’’چے خبر انت؟‘‘ میر مولاداد گْوشت ءُ پدا نذیر ءَ چو کہ منی ساڑی بوگ ءِ مارشت بہ بیت، آ وتی دلگوش ءَ گوں من کرت۔
’’بہ بکش واجہ کار، مارا میر مولاداد ءِ لوٹ پمیشا بوتگ کہ تیاب ءِ سر ءَ پنچ مڑھ یعنے لاشگ گندگ بوتگ اَنت کہ لاش تازگ انت چو کہ لہتیں ساعت سازی آ مرتگ اَنت کہ رند ءَ آیاں دریا ءِ چول تیلانک دَیان تیاب ءَ رسینتگ اَنت، نوں میر مولاداد بیت کہ آئی ساڑی بُوگ ءَ ایدگہ قانونی کاروائی بہ بیت۔۔۔
نذیر تحصیلدار ءِ حال دیگ ناگت ءُ اناگاہ ات چوکہ مئے دلانی تہ ءَ اوشتوکیں آپ ناگت توپان ءُ ھار ءِ تہ ءَ گرئگ بہ بیت۔
میر مولاداد پاد اھت ءُ گوں من دیمی بوان گْوشت:
’’بہ بکش واجہ کار، تو وتی اسپیتیں پمفلٹاں بور ،من اھت اوں ۔‘‘
وھدیکہ آ درکپتاں تو من پاد اھت چو کہ پنچ بدشتگیں لاشانی خبر من ءَ اُود ءَ پہ آرام ءَ نندگ ءَ مئیل اِیت۔۔۔
من چہ کاپر ءِ چیرا پیروزگی رنگ ءِ دریا ءِ آپان چاران بوت کہ آئی چول چو اژدر ءَ دروشانپ جنان ءَ گرگشان اتاں ءُ پدا من ءَ حیال اھت کہ اے لاش کئی بوت کن اَنت؟ المی کہ آ ماھی گیر انت بلکنا آیانی بوجیگ یا کہ یکدار بُڈّ اِتگ اَنت کہ آ ھوژناکی ءِ تہ ءَ ھم ایلاک نہ بوتگ اَنت، کہ وت ءَ را چہ موجانی بے رحمی بہ رکّینتیں ۔ کئے زانت کہ اے چونیں مردم اتاں ۔
وھدے کسے مراِیت تو من ءَ سکّ ارمان بیت۔ من ءَ چہ کسانی ءَ گوں مروکیں مردمان چو بزاں یک مزنیں ھمدردی یے، ءُ کئے را ھمدردی نہ بیت؟ ھر آدم ذات وھدیکہ دومی ءِ مرک ءِ حال ءَ اشکن اِیت تو آئرا ارمان ءُ افسوس بیت۔ بلکنا ھر مرک ءِ خبر مارا وتی مرک ءَ چہ آگہ کنت کہ آ مرتگ گڑا مارا ھم مرگی انت کہ عربی زبان ءِ تہ ءَ انا اللہ ءَ و انا الیہ راجعون گْوشگ بیت ءُ ماں وتی زبان ءِ تہ ءَ ھدا مرزی ءِ بارو ءَ گوشاں کہ ھدا آئرا بہ بکش اِیت! یعنی آئی گناہ ءَ پہل بکنت! ءُ بس!…
زند پدا روان دوان بیت، زندءِ چلشت پہ یک مردم ءَ نہ اوشت اِیت، ھر کس کہ پیدا بوتگ گڑا آئرا مرگی انت۔
اے مرک ءِ یک کدرتی ئیں ھیالے بلے گوں من ایش یک نفسیات ویلے کہ من ءَ چہ ایدگرانی مرک ءِ خبر ءَ پد ھنچش توراِیت چوکہ اے دنیا ءِ تہ ءَ ھر وھدان مرک ءِ راج انت کہ زند ءَ ایشی تہ ءَ ھچ معنہ ءَ ھچ متلبے نیست…!… وھدیکہ من کسان ات اوں تو مرک ءِ حیال من ءَ پہ ورگ ءَ ، پہ واب ءَ ، پہ نندگ ءَ پاد آیگ ءَ پہ ھچ وشّی ءَ نہ اشت چو کہ من وت مِرگ ءَ اوں ۔۔۔۔
ءُ کسانی ءَ مستریں مردم مارا پنت داتاں کہ مرک ءَ چہ ترسگ کمزوری یے، بزدلی یے، مردم باید انت کہ مہ ترس اِیت، بلے مزنیانی اے پنت منی نفسیات برزی جالی ءَ گیشتر ودینتاں چوکہ اے مزنیں مردمانی ھچ خبر مہ بیت کہ حقیقت ءَ من چے پکر جنان اِت اوں … من ءَ مزنیں مردمانی ھما پنت ءُ نصیحت چہ مرک ءِ ترس ءَ گیش ترسینتاں کہ آ زند ءِ یک مزنیں ویلے کہ ایشی نام موت ءُ مرک ات ھنچش پہ ارزانی گپتاں چو کہ ایش ھنچش بہ بیت کہ چہ کسے ءِ دست گلاسے آپ جال ڈگار ءَ بکپاں ءُ آئی آپ ڈگار ءِ سر ءَ برھتکاں … نہ پمن وتی گوئنڈوئی ءِ زمانگ مرک چہ کلّان مزنیں ترسناکیں چیز ات کہ مزنیں مردم ایشرا پوہ نہ بوتاں ءُ مدام پنت داتاں ۔۔۔ ءُ چو کہ من ءَ توراِت کہ آیانی ھمے پنت چہ مرک ءِ ترس ءَ گیش ترسناک اِتاں ، چی ءَ کہ منی کسانیں دماغ مرک ءِ بارو ءَ یک ھنچشیں دلبڈی یے لوٹ اِت کہ آ گوں منی نفسیاتی برزی جالی آں گوں ھم شور ءُ ھم صلہ بہ بیت، بلے گوں مزنیں مردمان ایشی اچ توجیلے گون نہ ات کہ ساری ءَ مزنیں مردمانی حدا ءِ حیال یک بیرگیر ءُ ترند تبین حدایے اتاں کہ مرک ءَ پد بزاں ماں یکدم آئی قہر ءُ غضب ءِ چیرا اھتاں ، پمیشا من مرگ نہ لوٹ اِت ، چو کہ ھر کس مرگ نہ لوٹ اِیت ، منی ڈول ءَ !… بلے من چہ زند ءَ ھم ترس اَتاں کہ حدا ایوک ءَ چہ مرک ءَ پد مردم ءَ نہ گومباشیت، سزا نہ دنت بلکنا ھمے دنیا ءِ تہ ءَ ھم سزاوار کنت!… پمیشا من ءَ اے دنیا ءُ آ دنیا ھر دو دوست نہ اتاں ءُ من ءَ مرک ترس مدام گون ات ءُ منی ماس من ءَ دم کرت تانکہ منی ترس زیان بہ بیت، بلے راستیں حبر ایش انت کہ من کدی وتی اے ترس ءَ چہ وتی دماغ ءَ در نہ کرت۔
ءُ وھدیکہ من مزن بوتاں ، من ءَ اے ترس گیشتر مولشت دیان بوت کہ من ایشرا وتی پکر ءِ رو ءَ جتا جتائیں نظریہ ءُ فلسفہ یانی تہ ءَ تعبیر کرت، بلے اے ترس چہ منی دل ءَ نہ شت ءُ ھنچش منت۔ رند ءَ من بازیں کتاب ونت کہ جتا جتائیں دود ءُ ربید گانی تہ ءَ مرک ءِ حیال چے انت؟ سقراط ءِ مرک ءِ حیال من ءَ دوست اھت کہ مردم ءَ انچا مرگی انت گڑا پہ راستی ءَ پرچے مہ مراِیت، بلے راستی چے اَت؟
وھد گْوزان بوت کہ نہ من راستی ءَ زانت کہ راستی چے؟؟ ءَ نہ کہ مرک ءَ پوہ بوت بلکنا چہ ھر دوکاں من ءَ ترس آیان بوت چو کہ من ھر دوکان زانت مہ کناں ءُ ھمے جاور ءِ تہ ءَ بمراں !
مرک یک ھنچشیں چیزے کہ ایشی بارو ءَ اچ راجی چاگردے توڑیکہ آ مذہب بہ بیت کہ فلسفہ حتماً گْوشت نہ کنت کہ یک مردمے وتی درائیں فلسفہ ءِ نظریات ءُ مذہبی عقیدگاں ابید ذاتی صورت ءَ چون گوں مرک ءَ ھم دیم بیت یا کہ مرک ءِ دیم ءَ اوشت اِیت، ءُ تانکہ آ زندگ انت آ یک فلسفہ یے ٹاھینتگ تانکہ عقیدگے داراِیت بلے یک فردے ءِ حتمی ئیں تجربگ چے باں ؟ ایشرا ھر ذات وتی ڈول ءَ ، زانت ءُ پوہ بیت پمیشا کہ چو زندگانی ءَ ماں وتی مرک حیالان وت جوڑ کنان کہ المی صورت ءَ ماراچے جاور ءَ مرگی انت ءُ ھمے سبب انت کہ مرک ءُ رند، زند ءُ مرک یک چیزے ءِ دو بہر انت ءُ اچ وت ءَ جتا نہ انت، اگاں مرک چہ رند ءَ جتا بوتیں تو آ اچ ماں چٹ جتا بوت کہ ماں بلکنا اچ آئی مہ ترستینیاں چو کہ ما نہ زاناں کہ یک قاتلے ءِ تجربگ چے بنت وھدے آ قتل کنت؟ ھنچش اگاں ماں مزانتین کہ مارا مِرگی انت،یعنے ایش گوں مئے زند ءَ گوں مہ بوتیں ، قوماں اچ ایشی انکس مہ ترستین، بلکنا گوں زند ءَ مئے حب انکس مبوتین چو کہ نوں مئے تہ ءَ ھست چی ءَ کہ ماں زندگ بوگ لوٹاں تانکہ ما مہ مراں ءُ ماں پمیشا مرگ نہ لوٹاں کہ مارا زندگ بوگی انت کہ مئے یک ’مشنے‘ یک لیکہے، یک مزّلے کہ ماں ایشرا زانگ لوٹاں ءُ زندگ بوگ ءِ معنہ وت زندگ بوگ ءِ تہ ءَ انت، زند وتی لیکہ وت انت ایشی ءَ ھچ مذہبے، ھچ فلسفہے بیان کرت نہ کنت، پمیشا مذہبی پیروکار وتی پیگمبرانی گپ ءَ باز کم پوہ بوتگ اَنت، چی ءَ کہ پیگمبر مرک ءَ زند ءِ یک بہرے حیال کنان آئی تہ ءَ زندگ بوتگ اَنت، وھدیکہ ماں مرک ءَ چہ زند ءَ جتا چاران پمیشا ماں ھر وھد ءَ ترساں ، ماں چہ زند ءِ ویلاں گیش ترسان پمیشا ماں مرگ لوٹاں تانکہ ماں زند ءِ درداں مگنداں کہ باز درداں ماں بلکنا سگ اِت نہ کناں پمیشا مرک پما یک باھوٹے بیت۔ مِرگ باز ارزان انت، زندگ بُوگ باز گران ءُ مشکل انت، ھر کس زندگ بُوگ ءَ اھم سرپد بیت، آ مرک ءَ نہ ترس اِیت، ھر ھما مردم چہ مرک ءَ گیشتر ترس اِیت ھما کہ زند ءَ گوں گوازی کنت۔ زند یک باز سنجیدگیں چیزے، بلے مئے ردوم، مئے زاتی چاگرد، مئے علم ءُ زانت، مئے درائیں نظام مارا زند ءِ سبک پہ شری ءَ دات نہ کنت گڑا مارا مِرگ ءِ بارو ءَ چے گْوشت کنت؟ پمیشا تو تنے وھدی وھدے من کسیّءِ مِرگ ءِ بارو ءَ اشکنیں تو منی دماغ ءِ تہ ءَ منی کسانی ءِ روچ کایان ءُ من ھما درائیں تجربگاں یات کناں چوکہ مرک پمن زند ءِ مزنیں راستی یے، ءُ چو کہ من ءَ ھچ زندگ بُوگی نہ انت…
گوں وھدے گْوزگ ءَ من وت ءَ را چہ مرک ءَ گیشتر بلد کنگ ءَ پہ زند ءِ ھما تک ءُ پہناتاں پکر جنان اوں کہ آیانی کنگ ءَ پد من بلکنا بزاناں کہ اے چیزانی کنگ ءَ پد چو کہ من وتی زند ءَ گوں ھم پہ شری ھم دیم بوت کناں ءُ وتی مرک ءَ … منی اے واھگ چے انت؟
…ءُ تانکہ من وتی زند ءِ ھمے تک ءُ پہناتاں نہ چاراِتگ من ءَ چہ مرک ءَ ترس کیت بلے من زندگ بُوگ لوٹاں … زند ءِ درائیں ڈکھ ءُ درداں گْوزگ ءَ پدپ من نوں یک راھے پشت کپتگ، بلکنا نوں من زند ءِ ھما چار راہ ءِ سر ءَ اوشتوکاں ، کہ من ءَ باز سکین ءَ تہلین پکر کنگ کپ اِیت، آنکہ بازیں پیسلہ من ساری کرتگ کہ من برآیاں وشی انت، بلے نوں چہ وتی ناامیتیاں پد درائیں دنیا ءَ ذمّہ وار کنگ لوٹاں ، تانکہ منی گم دنیا ءِ یک مزنیں گمے جوڑ بیت، منی ارس دنیا ءِ ارس بباں ءُ منی وشّی دنیا ءِ وشی بباں … من وت ءَ را یک تنکیں دیوال ءِ تہ ءَ بند کنگ نہ لوٹاں … دنیا ءِ بارو ءَ وتی تجریدی پکر ءَ من ایوک وتی سر ءَ کاربند کنگ نہ لوٹاں بلکنا ایشی ءَ درائیں دنیا ءِ سر ءَ آرگ لوٹاں چی ءَ کہ منی ورنائی ءِ علم ءُ زانت ءَ ردوم من ءَ یک تجریدی فکر ءِ وتی انسان گری ءِ بارو ءَ وتی مردمانی انسان گری ءِ بارو ءَ ھنچش اے دنیا ءِ درائیں انسانیت ءِ بارو ءَ داتگ ءُ من ھمیشرا برگ لوٹاں ءُ تانکہ من چش نہ کرتگ منی ارواح ءَ آرام نہ یات ءُ مرک ءِ حیال من ءَ ترسینت، ءُ وتی ناامیتیانی تہ ءَ وتی ھوش ءَ چہ مرک ءِ ترسان دور کنان ءَ زندگ بُوگ ءِ واھگانی ھاتر ءَ من انکس دور تیاب ءَ اھتگ تانکہ اتحادی پئوجیانی ھما انگریز جرنیل ءِ جنین آدم ءِ کتاب ءَ بوانیں کہ بلکنا اچ آئی وانگ ءَ پد منی تہ ءَ یک نوکیں زند ے بئیت۔
بلے مرک ءِ حیال اد ءَ ھم من ءَ پہ آرام ءَ نئیلاں ، نوں بچار اے پنچ مردم دریاءِ توک ءَ بُڈّ شتگ انت، اے کئے انت؟
من تاں دیر کاپر ءِ چیر ءَ اوشتوک میر مولاداد ءِ آیگ ءِ راہ چار بوت اوں ۔
٭٭٭