شاری
کِسّہ ءِ بارو ءَ
وتی آزاتی ءِ زانگءَ پد زندگانی بہشتے نہ بیت بلکنا یک دوزحے کہ ایشی آچءِ تہءَ سُچگ مردمءَ آنکہ تئوراِیت بلے اے آچ اَچ ھما بہشتءَ ھزار ءُ لکھ بار شرتر اِنت کہ اودءَ تو ایدگرانی رومائشتانی تہءَ زندگ ئے، بلے تئی وتی جندءِ ھچ معنا ءُ متلبے نہ اِنت۔۔۔ من وتی دوزحہ ءِ تہءَ وش اوں ۔۔۔ چیءَ کہ ایشی تہءَ منءَ وتی آزاتی ءِ مارشت گون اِنت۔۔۔!
یک روچے چہ ھلک ءَ داروؔ ءِ کُلہہ اھت کہ آئی جنین ناجوڑ اِنت ءُ آ آئرا پہ درمان ءُ علاج ءَ آرگ لوٹ اِیت پمیشا منءَ کہ وتی میتگءُ لوگءَ روگی اَت گُڑا لہتیں روچءَ پہ منءَ وتی ھمے روگءَ ماتل دارگی بیت!
من داروؔ ءِ ھمے کلہہءِ سرءَ وتی میتگ ءِ روگءَ داشت ءُ پرائی کلہہ دیم دات کہ آ وتی جنین ءَ شالءَ پہ علاج ءُ دارودرمان ءَ بیاراِیت تانکہ منی ساڑی بوگ ءَ گوں آئی علاج چہ شال ھسپتالے ءَ پہ شری کنگ بہ بیت۔
لہتے وھد گْوست بلے داروؔ نہ اھت۔۔۔ پمیشا آئیوکیں شمبے ءِ سہب ءَ من وتی چہ شال ءَ دیم پہ وتی میتگ ءَ رادگ بوت اوں تانکہ وتی یک ءُ دو روچءِ چھٹیاں ھموداں بگوازیناں ءُ اگاں بوت کرت گُڑا داروؔ ءُ آئی جنین نازان ءَ گوں وت ادءَ شالءَ پہ درمان ءَ بیاراں ۔۔۔
داروؔ ءُ آئی براس چہ وتی پِسی پیرُکی روچاں منی پیرُک ءُ پِس ءِ زمانگءَ بلکنءَ ساریءَ وتی پِس ءُ پیرُک بگر تاں آئی جندءُ براس مئے حاندان ءِ حذمتگزار اِتنت ءُ مئے گوں یک دومیءَ ھمسیادی آنکہ ظاہرءَ مالکءُ حذمتگزار ئیگ اِتنت بلے باطن ءَ آ مارا ءُ ما آیاں وتی حاندان ءِ یک بہرے ھیال کرت کہ آ بلکنا مئے ھون ءُ ھڈّ ءِ بہر اِتنت بلے مئے گوں آیاں یک ارواحی ءُ روحانی ھمسیادی یے ھست اَت کہ ایشرا آ وتی دلءِ تہءَ زانت اَنت ءُ ما وتی ارواحءِ تہءَ اچ ایشی سرپد اِتیں کہ مئے وتی پہکیں عمل ایشی نشانی اَت کہ ما گوں آیاں چنکس نیک نیت اِتیں ءُ آ گوں ما چنکس وپاداری ءُ چنکس نیکیں نیتءَ گوں گون اِتنت۔۔۔آیانی درد مئے درد اِتنت ءُ مئے دردآیانی درد شمار بوت کہ ایش ذکر ءُ بیان کنگ ءِ واھگ دار نہ اَت۔۔۔۔!
چہ منی پِس ءِ مرکءَ پد مئے آپ، ڈگار، منجار، کرم ءُ امبار ءُ کشءُ کہن ءُ لنگار ءِ دراھیں کار داروؔ ، آئی براس رمضان ءُ ناکو دلمراد ءِ کوپگاں ایراِتنت کہ من کدی کدی چہ وتی سرکاری کاراں دست ھلاس بوت گُڑا وتی میتگ ءَ پہ درکپت آں ۔۔۔ مئے میتگ شالءِ روٹکی نیمگءَ صد کلو میٹر دور گِڑد ءُ گھیس کوھانی درنیام ءَ گوں بوریں ڈگار ءَ ھمرنگ اوشتوک اَت کہ تنے وھدی ادءَ نہ سڑکے پکّا اَت ءُ نیکہ ادءَ ٹیلی فون ءُ بجلی اھتگ اَت کہ تنے وھدی گوں وتی کہنگیں زندءِ روزگاراں زندگءُ سلامت اَت کہ ادءَ آیگءَ پد منءَ یک دلجمی یے مارشت بوت چشکہ من چہ قرنانی قرن ھمداں زندگ اوں ءُ چشکہ آئیوکیں قرناں ھم ھمداں زندگ مان آں ۔۔۔ نہ زاناں وتی میتگ ءُ لوگءَ منءَ پرچے زندءِ نمیران بوگءِ مارشت پرچے بیت؟
چہ وتی سرکاری کاراں رند شالءِ تہءَ منی گیشتر وھد گوں زندءُ مرکءِ ھمے بنیاتی ئیں جُستانی سرءَ گْوز اِیت کہ ساریءَ اے جُستءُ پُرساں من وتی وھد گْوازینگ ءِ یک سببے حیال کرت چشکہ گوں من دگہ کنگءِ کار مہ بیت گُڑا من وتی پکران گوں ھمے جُست ءُ پُرساں دلگوش کُرت۔ بلے پدا منءَ کرار کرار حیال اھت کہ منی اے بنیاتی ئیں جُست ءُ پُرس منی وھدءِ تہر کنگءَ پہ نہ اِتنت ءُ ھنچا باز کم مردم وتی بے کاریءِ ساعتاں گوں پکرءُ جُستاں گوازینت کہ گیشتر مردم وتی بے کاری ءَ دگہ دگہ چیزانی تہءَ گوازینت۔ پمیشا کرار کرار منءَ تئور اِت کہ منی زندءِ بنیاتی ئیں چیزانی سرءَ جُست ءُ پد کنگ منی وھد گوازینگ نہ ات بلکنا منءَ اے جُستءُ پدانی ھاترءَ بلکنا حدا وت پیدا کرتگ اَت کہ منی زندءَ نوں اگاں دیما گْوزگی اَت گُڑا ھمے جُست ءُ پُرسانی پسّو ءَ شوھاز کنگءَ پہ گْوازینگی اَت، چہ جائیکہ من یک سرکاری حذمتکارے اِت اوں ، چہ جائیکہ منی چاگرد قبائلی اَت، چہ جائیکہ ادءَ مذہب وتی یک انتہا پسند رنگے ءَ گوں پیداک اَت، ءُ چہ جائیکہ ادءَ زُلم، ناجوڑی، بے کاری ءُ بے مروتی ءُ بے مہری وتی پایانءَ سر بوتگ اَت بلے منءَ نہ زاناں پرچے ھیال اھتگ اَت کہ اگاں اے دراھیں چیزانی تہءَ منی وتی جندءِ یک راہءُ مزّل ءُ کشکے ھست اَت گُڑا ایش منی زندءِ بنیاتی ئیں جُست ءُ پُرسانی سرءَ چارءُ بچار کنگ ءِ تہءَ پوشیدگ اَت کہ پمّن نوں زند یک بے سیتیں ءُ ھشکیں راھے اَت کہ اگاں من زندءِ بنیاتی ئیں جُستانی سرءَ وتی ھوش ءَ گْور مہ کُرتیں !
آنکہ ایش یک تنکیں ، تہاریں ءُ چہ جِکّ ءُ کنٹگاں پُھریں کشکے اَت بلے من وتی جندءِ ھندءُ جاہءَ نوں زانتگ اَت کہ پمن نوں دگہ ھچ راھے پشت نہ کپتگ اَت بگیر اچ ایشی کہ من بزاناں کہ راجدپتر ءِ ھمے چیل ءُ چانکانی تہءَ منی وتی ھندءُ جاہ کجا اَت؟ منی سنگت ساتھی، منی بیل ءُ ھمراہ، منی سرکاری ملازمت ءِ افسر ءُ سنگت ، منی سینئر ءُ منی جونیئر منی باروا ہر چنت کہ حیال بکرتین اَنت بلے من وتی دلءِ تہءَ شر زانت کہ منی ءُ آیانی راہ ءُ دگ جتا اِتنت کہ آ زند ءِ زاہر ءُ دراھیں بلشکءِ ھاترءَ وتی جندءِ ذات ءِ شوھازگ ءُ درانگازی ءَ کُشگ لوٹ اِت تانکہ آیانی زاھری نام ءُ نسب زندگ بمان اِیت وھدیکہ من وتی زندءِ گُڈّ سرءِ روژنائی ءِ ھاترءَ وتی زندءِ زاھر ءُ ھمروچیگیں زندءَ پہ وتی بنیاتی ئیں جُستانی پسّو ءَ قربان کرتگ اَت کہ نوں ھر گْوزوکیں روچءَ منءَ وتی نزینک ءُ دوریں سیاد ءُ سنگتانی درنیام ءَ یک دوری ءُ یک پند ءُ یک مزّلے ھیال اھت اَنت کہ من اے ھیالاں نوں دارگ نہ لوٹ اِت گٹّوءُ گُٹ گیر کنگ نہ لوٹ اِت ءُ ایدگرانی ھاترءَ قربان کنگ نہ لوٹ اِت کہ اے گْوزوکیں زندءِ تہءَ اگاں منی وتی شناست ءُ پجاروکی یے ھست گُڑا چہ منی ھمے بنیاتی ئیں جُستانی سبب ءَ اَت کہ اگاں من اے جُستاں یلہ بداتیں گُڑا منی تہءَ منی ایدگہ سنگتانی درنیام ءَ چے پرکے پشت کپت؟
چیءَ کہ من وتی سنگت ساتھی ءُ سیاد ءُ وارث ءُ عازیزانی درنیام ءَ جتا ، تاک ءُ پیداور بوگ لوٹ اِت، من ایدگرانی پُشتءُ پدا روگ نہ کدی دوست بوتگ ءُ نیکہ من ایشرا پہ ایدگراں دوست داریں کہ منی زندءِ تہءَ مزنیں واھگ ھمیش اِنت کہ اے دنیاءِ تہءَ ہر مردم باید انت کہ انکس آزات بہ بیت کہ آ وتی زندءِ بنیاتی ئیں جُستانی پسّوءَ وت چہ وتی جندءِ دلءِ جہلانکیان پیدا بہ کنت!
ءُ منی آزاتی ءِ ھیال ھمیش اَت کہ مردم اے دنیا ءِ تہءَ آزات پیدا بوتگ کہ آئی آزاتیءِ واھگ پرائی یک جبلتے جوڑ بوتگ ۔۔۔۔ھنچش چشکہ نفسی واھگ، تھن ءُ گژن! گُڑا ھمے پیما ھرمردم ءِ دلءَ آزاتیءِ یک ناکٹوکیں واھگے ھست کہ ایش ھما دمان پیداک بیت وھدیکہ کسے زندءِ اصلی ئیں ، بنیاتی ئیں ءُ حاصیں پکرانی سرءَ چار ءُ بچار کنت کہ بگیر اچ ایشی بنیادم ءِ آزاتی ءِ حیال ءُ پکر پوک ءُ بے سیت زانگ بنت!
بزاں اگاں من زندءُ مرک ءِ بنیاتی ئیں ویلانی سرءَ وتی موداں اسپیت کنگا اوں گُڑا پریشی کنگا نہ اوں کہ منءَ پکر کنگءِ، گور کنگءِ ھُب ءُ واھگ ھست۔۔۔ پکرءُ گور کنگ بگیر چہ یک شے یے ءَ پوک، ھشکءُ بے سیت اِنت۔۔۔ چیءَ کہ ھر پکر ءِ یک شے ءُ یک چیزے بیت کہ بگیر اچ ایشی پکر جنگ گواتءِ تہءَ ھساب بیت۔۔۔ گُڑا منی پکرءِ المیں شے چے اِنت؟
منی ھیال گْوش اِیت کہ منی آزاتی منی پکرءِ المیں شے اِنت کہ من اودءَ رسگ لوٹ آں ۔۔۔ منی دراھیں شپانی بے آرامی، بے وابی ءُ جنجالانی سبب ھمیش اِنت کہ من وتی آزاتی ءَ زانگ لوٹ آں ، تانکہ وتی آزاتیءِ زانتءَ پد مرکءِ ھیالءُ زندءِ ھیالانی تہءَ پمّن ھچ پرکے مہ مان اِیت۔۔۔یعنی نوں چشکہ من مرک ءَ زندءِ دژمن ھیال کناں ءُ اچ ایشی سرامءُ بیم کناں گُڑا وتی آزاتی ءِ ھیال ءَ پوہ بوگءَ پد بلکنا من مرکءَ زندءِ، ءُ زندءَ مرک ءِ عکسءِ پُشتی ءُ دیمی بہر ھیال بہ کناں ۔۔۔۔ چے ایشی گْواچنی، راستی ھنچش نہ اِنت؟
چہ داروؔ ءِ کلہہ ءِ آیگءَ پد کہ آئی جن ناجوڑ اِنت ءُ نوں کہ من بہ وتی میتگءَ رادگ اِت اوں تانکہ بروآں بہ گندآں کہ داروؔ کلہہ دیم داتگ اَت کہ آوتی جنءَ شالءَ آرگ لوٹ اِیت بلے اودءَ نہ اھت نہ کرت پرچا؟ گُڑا اے دمان ءَ من زندءِ بنیاتی ئیں جُستانی سرءَ پکر جنان ساری ءَ محدود ءُ لامحدود ءِ معناءُ متلبءَ زانگ لوٹ اِت کہ مُدام وھدے من ءَ وتی آزاتی ءِ ھیال اھتگ گُڑا مُدام گوں ایشی ھوار ءُ جُپت منءَ محدود ءُ لامحدود ءِ ھیال المی اھتگ چشکہ منی آزاتی ءِ دراھیں پکرءُ ھیال گوں منی آزاتی ءِ ھیالءَ بندوک اِتنت۔۔۔۔! یا چشکہ بگش کہ کس نفس ءُ کس بنیادمے وتی آزاتی ءِ معنا ءَ پوہ بوت نہ کنت تانکہ آ محدود ءُ لامحدود ءِ یعنے ازل ءُ ابد ءُ گْونڈ ءُ فنا بوگ ءَ مہ زانتیں !
نہ زاناں پرچے وھدے من وتی محدود ءُ گْونڈیں ذات ءَ گوں یک پراہ ءُ شاھگان ءُ پچیں ھستی ءِ تہءَ چاراِت تو منءَ مُدام ھمے مارشت بوت چشکہ من وت یک سیاھیں ٹِکے بباں ءُ ھمے ازلی ءُ لامحدودیں ہستی ءِ تہءَ گارءُ زیان بباں !
بلے دومی نیمگءَ وھدے وتءَ را لامحدود ءِ تہءَ چارگ ءَ پد من ءَ وتی بدنءِ قبرستان ءُ گورستان ءِ تہءَ وتی جندءِ آزاتی ءِ مارشت توراِت گُڑا منی پاد چہ ڈگارءَ بُرز بوت اَنت چشکہ من آنکہ محدود اِت اوں بلے بچار من گوں یک لامحدودیں ہستی ءَ گوں چم چار اِت اوں ۔۔۔ اگاں من مہ بوتین آں گُڑا چے اے لامحدود ھم بوت؟ چے اے لامحدود وتی زانت ءَ پہ من ءَ پیدا نہ بوتگ ؟ آ وتءَ را بلکنا چہ منی سببءَ زانت! من مہ بوتین آں ، آ نہ بوت، ءُ آ مہ بوتیں گُڑا من نہ بوت آں ! گُڑا چے ماگوں یک دومی ءَ لازم ءُ ملزوم ءُ الّم نہ اِت ایں ۔۔۔؟ بلے پدا اے محدود ءُ لامحدود ءِ جُست پرچے؟
چے منی پکر ءُ ھیال محدود ءُ لامحدود ءِ اے پرک ءَ پیدا نہ کرتگ اَت؟ کہ بلکنا حقیقت ءُ راستی ءِ تہءَ نہ کہ محدود چیزے اَت ءُ نیکہ لامحدود بلکنا زند تچکاں تچک، پراہ ءُ کشادگ مئے دیمءَ اَت ءُ ما زندءِ ھمے تچکیں راستیءِ یک المیں بہرے اِت ایں ۔۔۔۔!
اے مارشت منی آزاتی ءِ سبب اِنت، کہ تانکہ من محدود ءُ لامحدود ءِ پکرءَ نہ زانتگ اَت گُڑا منءَ وتی آزاتی ءِ ھچ ھیالے نیست کہ من ھر ایدگہ مردمءِ گپانی سرءَ کدی انگرءُ کدی آنگر تاب وران اَت کہ منی وتی جندءِ ردوم ءُ دیمروئی ءُ پند ءُ مزّل ءِ ھچ راہ ءُ کشکے درانہ اَت کہ من کجا روگا اِت اوں ۔۔۔ من پرچے زندگ اِت اوں ۔۔۔۔ ءُ منی زندگ بوگءِ معناءُ متلب چے اَت؟
بلے وتی آزاتی ءِ زانتءَ چہ محدود ءُ لامحدود ءِ سیادی ءُ ھمسیادی ءُ نزینکی ءُ دوریءَ پد من چشکہ کمکیں زانتگ اَت کہ منی سرکاری نوکری، منی سنگت، ساتھی، منی دوست ءُ منی دژمن دراہ ھمے لامحدودیں ہستی ءِ کسانیں ٹِکے اِت اَنت چشکہ من ٹِکے اِت اوں ۔۔۔ بلے چشکہ منی ایدیم آدیم ءَ کسے را وتی آزاتی ءِ مارشت نیست اَت، بگیر اچ من!
وتءَ را انکس جتا ھیال کنگءِ ھیال منءَ چہ لہتیں روچءَ بازبے جار ءُ بے تامل کرتگ ءُ دور داتگ اَت کہ من وتءَ را چہ زمین ءَ بِہ آزمان ءَ ھیال کنگا اِت اوں ۔۔۔ کہ ایدگہ دراھیں دنیا منءَ یک میکانکی چٹءُ سادے ءِ تہءَ بندوک نظر آیگا اَت کہ ایوکءَ من اچ اے میکانکی چٹءُ سادءِ ترگءَ چہ آزات اِت اوں ! چشکہ محدودءُ لامحدود ءِ ھمسیادی ءَ زانگ ءَ پد من وتی آزاتی ءَ زانگت اَت۔۔۔چشکہ وتی ھمے آزاتی ءِ زانت ءُ سرپدی ءَ پد من چہ ایدگہ مردماں جتا اِت اوں ۔۔۔!
چہ ایدگراں جتا بوگ ءِ ھیال منءَ مُدام وش کرتگ۔۔۔ ءُ نہ زاناں کہ وتی ھمے واھگءِ پیلو کنگءِ ھاترءَ من چونیں چونیں کارکرتگ کہ چہ ایدگراں جتا زانگ بباں ؟ کدی من وتی توار بدل کرتگ! کدی منی وتی لیوس ءَ بدل کرتگ! کدی وتی حرکتءُ عمل ءَ بدل کرتگ تانکہ من جتا زانگ بباں ۔۔۔ ءُ راستیں ھبر ایش اِنت کہ وتی جتا بوگءِ ھُبءُ واھگ ءِ تہءَ من وتی شخصیت ءَ بلکنا گیشر پراگندگ ءُ بدگاڑ کرتگ کہ منءَ انگتءَ اے مارشت ءِ سرگوش دل نگو کرتگ اَت۔۔۔بگیر اچ منی محدود ءُ لامحدود ءِ رشتگ ءُ ھمسیادی ءَ زانگ ءَ کہ وھدے اے مارشت منی دلءِ تہءَ ودی بوت گُڑا ایوک ءَ ھما دمانءَ من زانت کہ من چہ ایدگراں چنکس جتااوں ۔۔۔!
وتی آزاتی ءِ زانگءَ پد زندگانی بہشتے نہ بیت بلکنا یک دوزحے کہ ایشی آچءِ تہءَ سُچگ مردمءَ آنکہ تئوراِیت بلے اے آچ اَچ ھما بہشتءَ ھزار ءُ لکھ بار شرتر اِنت کہ اودءَ تو ایدگرانی رومائشتانی تہءَ زندگ ئے، بلے تئی وتی جندءِ ھچ معنا ءُ متلبے نہ اِنت۔۔۔ من وتی دوزحہ ءِ تہءَ وش اوں ۔۔۔ چیءَ کہ ایشی تہءَ منءَ وتی آزاتی ءِ مارشت گون اِنت۔۔۔!
راہءِ تہءَ وتی محدود ءُ لامحدود ءِ ھمسیادی ءِ سرءَ پکر جنان من گوں روچءِ کپگءَ وتی میتگءَ سر بوت اوں کہ داروؔ منءَ وش اھتک کرت۔ داروؔ ساریءَ منی جاہءَ پچ کرتگ اَت ءُ صفائیءِ کاراں کرتگ اَت ءُ نوں پمّن دیگ گرادگا اَت کہ ساریءَ مُدام پمّن نازان دیگ گراست، بلے نوں کہ نازان ناجوڑ اَت گُڑا داروؔ دیگ شرکنان اَت۔۔۔
موسم زمستان ءِ یک زردیں دیگرے اَت، کہ زیکیں روچءَ میتگ ءَ ھور ءُ آباتی بوتگ اَت بلے مروچی چہ شال ءَ بگر تانکہ مئے میتگ ءَ آزمان ساپ ءُ برکشان اَت ءُ ھر شئے، کوہ، میدان، کوچگ ءُ ڈونک ءُ تلار چہ دورءَ درا اِتنت کہ میتگءِ اے روچ مراقبہ، شائریءُ شکارءِ روچ اِتنت کہ وھدے من ادءَ اھت اوں گُڑا مُدام شکارءَ درشُت ءُ شامءَ دم بروک وھدے وتی لوگءِ تہءَ پُترت تو منءَ وتی لوگ ءِ کہنگیں بٗو ءِ تہءَ یک نوکیں زندگانی یے ءِ مارشت بوت کہ چشکہ ساری ءَ من ذکر کرتگ اَت کہ وتی ھلک ءُ میتگ ءِ لوگءِ تہءَ منءَ وتی جندءِ نمیران بوگ ءِ مارشت بوت کہ نمیرانی ءِ مارشت ھم چشکہ محدود ءُ لامحدود ءِ مارشت ءَ منی زندءِ بنیاتی ئیں جُستاں چہ یک دگہ جُستے اَت کہ منی ھیال ءَ بنی آدم وھدے وتءَ را چہ محدود ءُ لامحدود ءِ عکسءِ تہءَ گند اِیت گُڑا اودءَ وتءَ را نمیران ھیال کنت! آنکہ بدن ءُ جون ءُ جسدءِ دروشمءَ مردم نمیران نہ اِنت بلکنا یک فنا بوئوکیں شئے یے بلے مردم ءِ ارواح ءُ آئی عکس نمیران اِنت کہ چہ وتی مرک ءَ پد ارواح لامحدود ءِ یک بہرے جوڑ بیت ءُ پدا ھچ نہ مراِیت۔۔۔۔ ءُ ھمے ھیال منءَ مُدام کئیت وھدیکہ من وتی ھلکءَ کایاں !
منی آرام ءِ کوٹی ءِ دیگدان ءِ تہءَ آچ جمجلائی کنان اَت ءُ داروؔ منی خدمتگزاری ءِ تہءَ دست گٹ اَت۔ وھدے آ منی چاھاں آورت تو من اچ آئی ناجوڑیں جنین نازان ءِ بابتءَ جُست کرت:
’’ نازان ءِ تب چون اِنت؟‘‘
’’ شر نہ اِنت‘‘ داروؔ گوں وتی پلوتگی ئیں رکھبءَ گْوشت، ءُ من جُست کرت
’’ آئی ویل چے اِنت؟ ادءَ شارءِ ڈاکٹر چے گْوش اِیت؟‘‘
’’ ویل ایش اِنت کہ آ روچ پہ روچ چڑان اِنت ءُ آئی چم کونڈ ءِ تہءَ روان اَنت ، لاپءُ ہاضمہ شر نہ اِنت، ہرچیزے کہ وارت زندگءَ کاینتءُ درکپ اَنت!‘‘
ءُ من آئرا یات دیان بوت اوں ’’ بلے تو گْوشت کہ ڈاکٹر پیش دارئے، شالءَ کائے بلے تو شالءَ نہ اھت ئے، کہ اودءَ ڈاکٹر مُچ اِنتءُ یکے ءِ سر بزاں الم کپ اِیت کہ ناجوڑی چی اِنت!‘‘
ءُ داروؔ دومی وار بمن چاہ مان گیجان زنٹگءَ نندوک آچ ءِ کٹنکاں دیمی کنان گْوشت۔۔۔۔
’’ آئی جان ڈاکٹری جانے نہ اِنت!‘‘
’’ گُڑا چی یے؟‘‘ من آئی نابزانتی ءِ گپّ ءِ سرءَ کمکیں بشکندگ بوت اوں ءُ آ منی ھمے بشکندگی ءِ سرءَ وتی رکھب ءَ گیشتر مونجا کنان گْوشان بوت چشکہ آ من ءَ سکین دیان بہ بیت کہ واجہ کار ناجوڑی چہ ڈاکٹرانی دستءَ در اَت ءُ آ گْوشان بوت:
’’آئرا ساھگے ھست۔‘‘
’’ بِل اے گپاں داروؔ، بزور نازان ءَ، باندا منی کارموٹر ءِ تہءَ شالءَ برواں ، اے ساھگ مایگ دراہ کہنگیں ھبر اَنت۔‘‘
داروؔ مُدام منی گپّاں منّ اِت۔ کسانی ءَ من چہ اسکول ءَ اھت گُڑاگوں آئی اسکول ءِ ماسٹرانی، شالءِ باروءَ گپ جت۔ حداءِ باروءَ، مذہبءِ باروءَ، ارواح ءِ گپ جنان بوت چشکہ داروؔ اے گپاں بزانت ءُ پوہ بہ بیت! ءُ داروؔ کہ عمرءِ تہءَ اچ من باز مزن اَت کہ منءَ اسکولءَ بُرت ءُ آئورت، کہ رندءَ چشکہ من آئی ماسٹر بوت اوں ءُ ھر چیزے کہ من اسکول ءِ تہءَ اِشکت ءُ دیست گُڑا گس ءِ تہءَ من گوں داروؔ گپ جنان بوت کہ نازان مئے گِسءِ ناناں پکّ اِت ءُ پمّا دیگ گراست ءُ رزان شُشت، منی گپاں گوش داران بوت اَنت، ءُ مردءُ جنین دلگوشی ءَ منی سبک چشکہ منی دلءَ سبک کرت اَنت چشکہ ھر بار ءُ گرانی یے کہ چہ وانگ ءَ پد منی دل ءِ تہءَ پیداک بوت گُڑا ایشرا من وتی ارزان ءُ آسانیں لوزانی تءَ مردءُ جنین ءِ دیمءَ بیان کرت۔
داروؔ ءِ زندءِ مزنیں المیہ ءُ جنجال ایش اَت کہ آیانی یکیں اولاد شاری یک جنکے اَت کہ باز سبرءُ درائیں جنکے اَت بلے دو سے سالءِ عمرءِ تہءَ آئرا تپ کرتگ اَت ءُ اے تپءَ پد آئی دماغ سک متاثر بوتگ اَت کہ آئی زانت نوک وتی دوازدہ سال عمرءِ تہءَ آئی دماغ عمر دو سالیگیں کودکے ءِ عمرے اَت کہ باندا اگاں آزندگ منتیں تو پنجاہ سالءِ تہءَ آ چو بزاں دہ سالءِ زانتءِ تہءَ بوت۔۔۔۔
شاری وتی ماس ءِ پدا چو ساھگ ءَ گون اَت، نہ گریہت ءُ نیکہ دگہ ضدے زانت، بس وتی چمّاں پرپٹینان وتی ماسءَ بددعا دات یا کہ گوں وتءَ وتی یک ھیال ئیں ناسے ءُ جنے ءَ گوں زاہءُ دژمان بوت، بلے کس آئی گپّاں نہ زانت ، ایوکءَ اچ آئی ماس ءَ کہ آئی گپانی معناءَ پوہ بوت۔
داروؔ شاریءِ یاتانی تہءَ کپت گُڑا سک مونجاءُ ملور بوت چشکہ گریبی ءُ بزگی وتی جاہءَ بلے کدرتءِ کاراں بچار کہ تپ گریب ءِ چُکّ ءَ زوراِیت ءُ پولیو ءِ اڑی آئرا دپ جنت!
ءُ نوں آچ ءِ دیما منءَ چاہ دیان آ گْوشت ءُ منءَ آئی تُرسانی سرءَ بزّگ اھت
’’ نازان نہ بچیت، نازان مریت، بلے منی مزنیں درد ایش اِنت کہ یک سیاہ ماریں جنکے کہ وتی آنجگءَ بستءُ بوھت نہ کنت گُڑا چہ ماس ءَ پد آئی جلوک ءُ شون کنوک کئے بیت؟ کئے آئرا سامبیت! کئے آئرا ماراِیت؟ ‘‘
ءُ داروؔ ءِ ھمے گپّانی سرءَ نہ زاناں پرچے منی دلءَ یک ارمانی ئیں ءُ پُھر دردیں لہڑگے چست بوت چشکہ منی لامحدود ءُ محدود بوگءِ جُست ءِ پیما اے جُست ءِ پسّو گوں داروؔ ءُ نیکہ گوں آئی جنین نازان ءَ گون اَت کہ اگاں نازان مُرت گُڑا شاری ءِ چے بیت؟؟
ایش یک ھنچیں جُستے اَت کہ ایشی ھاترءَ منی ھمدردی ءِ ھچ ھرپ ءُ لوزے داروؔ ءِ آریپ ءُ مستریں دردءِ درمان بوتیں ! بلکنا اگاں نوں من گوں آئی ھمدردی بکرتیں گُڑا آئی اِشکرانی بلگ بلکنا گیشتر بوتیں !
پمیشا من گوں داروؔ ھچ ھمدردی نہ کرت ءُ چپ بوت ءُ وتی چاہ ءِ گُڈّ ی ئیں گلم ءَ ورگءَ پد چائنکءُ چاھاں چست کنان چہ دروازگ ءَ درکپت!
ءُ من وتی ماتی پتی لوگءِ دیگدان ءِ دیما نندوک آچ ءِ جمجلائی ءَ چاران زندءِ ھما جُستانی سرءَ چارءُ بچار کنان بوت کہ آیانی ھچ پسّویے گوں کسءَ نہ اَت! بگیر اچ ایشی کہ مردم اے جُستانی تہءَ ایوک ءَ زندگ بوگءَ ھیل بکرتیں ! بلے ایش یک مشکل ءُ گرانیں کارے اَت۔
’اگاں نازان مُرت گُڑا شاری ءِ چے بیت؟‘ اگاں باندا من چہ وتی سرکاری نوکریءَ پنشن بوت آں گُڑا چے بیت؟ ‘ من پکر جنان آچ ءِ جمجلائی ءَ چاران بوت اوں ءُ پکر جنان بوت اوں ۔۔۔ ’ آنکہ منی جُست ءُ داروءُ نازان ءِ جُستءِ تہءَ زمین ءُ آزمان ءِ پرک اَت کہ منی جُست یک فلسفیاتی جُستے اَت، کہ ایشی پسّو منءَ بہ رستیں کہ مہ رستیں گُڑا ھچ پرکے نہ کپت ، بلے داروؔ ءُ آئی جن نازان ءِ جُست گیشتر پُھر درد ءُ پُھر المیں جُستے اَت کہ ھر انسانی درد چہ درائیں فلسفیاتی، پکری، منطقی درداں گیشتر پُھردرد ءُ بیمناک اَت۔
پمیشا من وتی جُستانی دردءَ چہ زندءِ زندگیں درداں جتا چارگ لوٹ اِت۔۔۔ بلے ھر چنت کہ من وتی جندءِ درداں چہ زندءِ ھمگیریں درداں جتا چاران بوت اوں گُڑا ھمنکس گیش من ءَ اے گپّ توران بوت کہ زندءِ دراھیں جُست بلکنا گُڈّ سرءَ یکجاہ بوان گوں یک راستی ءُ یک حقیقتے ءَ دپ سکّ کرت اَنت گُڑا نوں جُست ایش اَت کہ ھما گُڈّی ئیں راستیءُ حقیقت کجا اَت؟ منی محدود ءُ لامحدود ءِ جُست ءُ نازانؔءُ داروؔ ءِ جُست کہ چہ ماسءِ مرکءَ پد شاری ءِ چے بیت؟ بلکنا یک جاھے ءَ یکجاہ ءُ ھوار بوان گوں یک راستی یے ءَ ھم دپ بوت اَنت۔۔۔۔ من ءَ ھما راستی ءِ شوھاز اَت۔۔۔ چیءَ کہ منی وتی دراھیں ورنائی ءُ کماشی گوں ھمے جُستاں گْوستگ اَت کہ من راستیءِ بنیاتءَ بزاناں ، آنکہ ھما چاگرد کہ من ایشی تہءَ مزن بوتگ اِت اوں آ راستی ءِ چشکیں محکمیں ھیالے نہ داشت کہ پرائی آئی تنکین قبائلی زندءِ زنڈ زنڈیں وتی راستی ’راستی‘ اِت اَنت کہ منی ھیال ءَ اے دراہ اضافی راستی اِت اَنت کہ دراھیں بنیادم ءِ راجدپتراضافی راستیانی سرءَ روان اَت کہ آئی گُڈّی مزّل ھما راستی ءِ زانگ اَت کہ آ چہ راجدپتر ءِ چماں ھم بلکنا چیر اَت چہ منی چماں چیر اَت، چہ نازان ءِ چماں چیر اَت ، چہ دارو ءِ چماں چیر اَت ءُ۔۔۔۔۔۔ دوازدہ سالیگیں شاریءِ چماں پمیشا چیر اَت کہ شالءِ بدنءِ ھما آلہ گہتگ اَت کہ آ ایشی تہءَ وتی نمیران بوگءِ ، محدود ءُ لامحدودی ءِ ، ءُ ازلءُ ابد ءِ پرکءَ بزانتیں ۔۔۔۔ شعور مئے زندءِ ھما سوگات اَت کہ چہ کدرتءِ نیمگءَ مارا دست کپتگ اَت کہ اگاں اے شعور دوزحہ اَت گُڑا ایش مئے بہشت ھم اَت۔۔۔۔ ءُ مئے وطنی ءُ بے وطنی ءُ بیگانگی ءِ ھیال دراہ گوں مئے شعور ءَ بندوک اِت اَنت مئے المیں راستی ءِ شے یا چیز ھما راستی ءِ زانگ اَت ءُ منی ھیال ءَ اے شے کہ راستی گْوشگ بوت مئے راستی ءِ جبلت اَت۔۔۔ کہ ایشی پدّر کنگ مئے بنی آدمانی گُڈّی ئیں مزّل اَت۔
’اگاں نازان مُرت گُڑا شاریءِ چے بیت؟ ‘ منءَ شاریءِ ھیال اھت کہ آ گوں وتی ماس ءَ مُدام گون اَت ءُ آئی دامنءَ بندوک اَت کہ باندا وھدے نازان نہ مان اِیت گُڑا شاری ءِ چے بیت؟ چے آ وتی ماس ءَ ماراِیت؟ چے آ پہ وتی ماسءَ گریہت؟ چے آ وتی ماس ءِ کمیءُ نابُوگ ءَ مار اِیت؟ ءُ اگاں آ اے دراھیں مارشتاں چہ زبہر اِنت گُڑا آ چوں وتی ءُ وتی ماس ءِ درنیام ءَ ھما نزینکی ءُ ھمسیادیءَ زانت کہ ھمے ھمسیادی ءُ رشتگانی بنیاتءِ سرءَ مئے زندءِ گاڑی روان بیت! شعور نہ بوت، مارشت نہ بیت، مارشتءُ شعور نہ بوت گُڑا اے دنیا یک سیاہ تہاریں ھندے، بلے مئے شعور چہ مئے پکرانی گْونڈی ءِ سببءَ چنکس محدود اِنت آنکہ ما یک لامحدودیں دنیایے ءِ بہر ایں !
من تاں دیرپکر جنان بوت اوں ءُ من واھگ دار بوت کہ نازان نہ مراِیت ءُ شاری چوریءُ یتیم نہ بیت۔۔۔ ءُ زند وتی لامحدودیں چلشت ءِ تہءَ وتی محدودیں زندءَ وتی بانزلانی سرءَ زوران دیمی رئوت۔۔۔۔
داروؔ منءَ نان دات ءُ درکپت ءُ من وتی پِسی پیرُکی جاہءِ نپادءِ سرءَ وتءَ را تچک کرت ءُ مروکیں آچ ءِ اِشکراں چاران بوت کہ نوں من روژنائیءَ گُل کرتگ اَت ءُ تہاری ءِ تہءَ وتی ھمسیادی ءِ رشتگاں شوھاز کنان ات اوں کہ کدی من لامحدود اِت اوں ءُ کدی یک سیاھیں ٹِکّے ، کدی من آزات اِت اوں ، ءُ کدی پائے بند، کدی منکر اَت اوں ءُ کدی منّوک، کدی شکّ ءُ کدی بے شکّی، کدی واجہءُ کدی گُلام، کہ مئے دراھیں زند گوں دنیاءِ راستیءَ ھمے پیما روان بنت تانکہ ما زندگ ایں ءُ ھرکس راستیءَ منّ اِت گُڑا آ بلکنا یک ھمسیادی یے شوھاز بہ کنت چیءَ کہ محدود ءَ پہ لامحدود ءِ زانگءَ کدی آئرا منکر بوگی کپیت، پرچا کہ ھمرنگ منّگ محدود ءُ لامحدودءِ سرشت ءِ تہءَ نہ اِنت چیءَ کہ محدود وتءَ را وھدے لامحدود ءِ تہءَ چاراِیت گُڑا آ چہ وتی آزاتی ءِ ھُبّ ءُ لہڑگانی سببءَ چہ وتی حدّ ءُ اویلاں ھم گْوز اِیت ءُ آئی پاد چہ ڈگار ءَ سند اَنت ءُ آ وتءَ را گوں وتی آزاتی ءِ یک بے پاوانیں ھُب ءُ لہڑگءِ تہءَ یکجاہ ءُ ھوار ھیال کن اَنت چیءَ کہ بنیادم الّم ءَ آزات اِنت ءُ آئرا اچ ایشی کس داشت نہ کنت ءُ آئی پکرانی چیز یا کہ شے کہ آئی مزّل اِنت آئی المیں آزاتی یا کہ راستی اِنت کہ حدا ھمے آزاتی ءِ گُڈّسر اِنت، حدا چہ سرتاں پاداں آزاتی ءِ یک ھُبے دگہ ھِچ نہ اِنت!
منءَ واب آیگا نہ اَت، پرچا کہ وتی عقل ءِ دراھیں دلیلاں ابید منی دل دلجم ءُ محکم نہ اَت ءُ منءَ واردم ءَ شاری ءِ چوریءُ یتیم بُوگ ءِ ھیال آیگا اَت ءُ من وتی دراھیں آزاتی ءِ مارشتاں ابید وتءَ را امشپی محدود ھیال کنان اِت اوں ءُ منی چار مکنڈ آنکہ لامحدودی ءِ یک بے پاوانیں مارشتے ساڑی اَت۔
من تنے وھدی واب نہ شتگ اَت کہ منی دروازگ ءَ کسے ٹُکّ اِیت ءُ من پاد اھت ءُ دروازگ پچ کرت:
دارو اوشتوک اَت۔
’’ چے حیر اِنت؟‘‘ من جُست کرت
’’ نازان ساہ دات!‘‘ آ گریہان بوت ءُ من آئرا وتی بگلءَ گپت۔
’’ مہ گِرے!‘‘ من آئرا تسلا دیان بوت اوں ۔
دور آزمان ءِ سرءَ کلکشان ءَ استال چموک جنان بوت اَنت چشکہ آیاں نازانءِ مرکءِ ، داروؔ ءِ المیہ ءُ شاریءِ چوری بُوگ ءِ پرواہ نہ اَت، چشکہ اے دنیا تنے وھدی یک رازے اَت آنکہ وتی منّ ءَ من وتی ءُ لامحدود ءِ ھمسیادی ءُ نزینکی ءَ زانگءِ دعوے گیرات آں ۔ بلے بلکنا من رداِت اوں کہ من ھچ نہ زانت ، اے دگنیا گوں وتی استالانی چموک جنگءِ تہءَ منی سرءَ بلکنا چرّک جنان اَت!
من تاں دیر داروؔ ءَ بگلءَ گپت ءُ پدا گوں آئی رادگ بوت کہ اودءَ آئی بونگ ءِ ڈیواہ ءِ روژنائی ءِ تہءَ نازانؔ ءِ لاش تچک اَت کہ برائی لیپے مان گیجوک اَت ءُ شاری گوں وتءَ گپّ جنان وتی ماسءُ وتءَ را بد ءُ رد کنان اَت!
من نہ زانت کہ چے بگْوش آں !!
٭٭٭